Önceki yazımızda, bu popüler fotoğraf türünü tanımlamış, başlıca türlerini belirtmiştik. Ayrıca bu türün (başka türlerde olduğu gibi) kendine özel bir edevatı, disiplini ve düsturu olduğundan bahsettik.
Bu bölümde teknik ve edevata (gear) değineceğiz. Sokak fotoğrafçılığının en önemli kuralı, şüphesiz “Daima Hazır” olmaktır. Sokak dinamiktir. Hayat akıp gitmekte, hikâyeler yaşanmaktadır.
Hayat:
- eve koşup makinemizi almamızı
- doğru lensi takmamızı
- ışığa göre gerekli ayarları yapmamızı
- kadrajı oturtmamızı
- odaklamamızı
- ve en son karar verip fotoğrafı çekmemizi beklemez.
(Shopping girl, 2012, Porto, Portekiz)
İşte bu yüzden hayatı belgelemekse amacımız, bu altı değişkeni kontrol altında tutabilecek bir takım önlemler almamız şarttır. Burada bir parantez açalım ve hatırlatalım ki sayacaklarımız genel olarak çoğunluğun uyguladığı tekniklerdir. Kesin kurallar değildir. Herkes bu kuralların bazılarını kendine uygun olan ile değiştirir. Ama herkesin ortalamasını alınca ortaya çıkan anlatacağımız gibidir. Parantezi kapatalım ve az evvel saydığımız altı değişkende hızlanmak için yapılabilecekleri anlatalım.
1. Makine ile yaşam: Sokak fotoğrafçılığının müthiş bir yan etkisi vardır. Birkaç aydan itibaren insan yanında makine olmasa dahi “olsaydı nasıl çekerdim şurayı” diye benzetim yapmaya başlar. İstemese de zihni, sokakta yürüdüğü her an kompoze eder ve ne yazık ki insan belki de en güzel fotoğraflarını yanında makine yokken zihninde çeker ve biz onları hiç göremeyiz. Buna alınabilecek en güzel önlem ise kamera çantasını hafifletmektir.
Yukarıdaki fotoğrafta benim, evden çıkarken yanıma aldığım omuz çantam görülmektedir. Normalde herkesin cüzdan, telefon vs. taşıdığı bu çantada bir adet 50mm1.8D Nikkor lense akuple Nikon D3000 gövde rahatlıkla taşınmaktadır. Tabii ki her dışarı çıkıldığında DSLR makine alınması şart değildir. Her gün işe giderken karşılaşılacak görüntüler az çok belli olduğundan genelde fotoğraf çekimi işten sonra ve haftasonu yapılır.
Ayrıca kompakt makineler de özellikle gündüz sokak fotoğrafı çekmek için fevkalade uygundur. Özellikle Nikon P serisi makineler yüksek performanslı ve yanda taşımaya çok elverişlidir.
2. Lens: Dünyadaki çalışır durumdaki tüm lenslerle sokak fotoğrafı çekilir. Ancak “normal prime” denilen insan gözünün bakış açısına yakın, sabit odak uzaklıklı objektifler en sıkça kullanılanlarıdır. Sabit odak uzaklığı, zoom lenslere oranla ortalama 2 stop daha hızlı diyafram imkanı ve keskinliği ile öne çıkar.
Emektar Nikkor’um (M.Enis Leblebici)
Normal Prime, DX sensörlü makinalar için 35mm, tamkare için 50mm objektiftir.
Bunun yanında odak uzaklığı ne olursa olsun, prime objektif, insanın gözünü eğiterek, daha makineyi eline almadan kadrajı ayarlamasını sağlar, hızı artırır, bu yüzden sıkça tercih edilir.
3. Diyafram – Enstantane – ISO ayarı: Sokak fotoğrafçılığında genelde geniş net alan derinliği ve kısa enstantane arzu edilir. Kapalı diyafram, fotoğrafı keskinleştirir, net alan derinliğini artırır ve odaklamayı kolaylaştırır. Sokakta genellikle aperture priority (diyafram öncelikli) mod kullanılır ve mümkünse 1/5,6f ve üzeri diyafram kullanılması daha uygun olur. Sensör boyu büyüdükçe diyaframı daha kapalı kullanmak gerekir.
O, orada bir yerde, 2012, Matosinhos ,Portekiz.
Örneğin yukarıdaki fotoğrafta eğer 1/11f diyafram kullanılmasaydı arka plandaki yalnız adam çok silik olacaktı.
Sokakta ISO, genellikle gezi fotoğrafçılığından 1 stop (2kat) yüksek ayarlanır ve makine ışık ölçüm modu (metering) genelde matrix ‘e ayarlanır.
4. Kompozisyon: Önceden de değindiğimiz gibi kompozisyonun iyileşmesi ve hızlanması, zihnimizin bol fotoğraf çekerek eğitilmesi ve sonunda oluşacak fotoğrafı önceden tahmin etmesi ile mümkün olur. Sokakta obje insandır ve kimse sokakta suratına doğrultulmuş bir objektif görmek istemez. En güzeli önceden gözlemek, fotoğrafı zihinde canlandırmak, 3 saniyede makineyi göze kaldırıp, ayarlamayı yapıp deklanşöre basmaktır. Bu sayede kimse rahatsız olmaz.
Metro, 2012, Porto, Portekiz
5. Focus: Odaklamak için 1saniyeden kısa zamanımız var. Nikon’un AF ve AF-S motorlarına güvenebiliriz zira AF hızı artık çok yüksek. Eğer daha hızlı odak istenirse, nispeten daha geniş açı objektiflerle diyafram yardımıyla bölgesel odaklama yapılabilir, bu sayede çekim anında odaklama gerekmez (zone focusing – prefocusing).
6. Fotoğraf çekmek: Sokak fotoğrafında da diğer disiplinlerde olduğu gibi ustalık, pratik ederek yürünecek uzun bir yoldur. Bol fotoğraf çekmek ama daha önemlisi her baktığını değil, gördüğünü, anladığını, gözlemlediğini yansıtmaktır.
Sokak fotoğrafçılığında ilerlemeyi kolaylaştıran bazı metotları sonraki yazıda ele alacağız. Şimdi müsaadenizle ben makinemi alıp sokağa çıkıyorum…
Selamlar!
M. Enis Leblebici
Konuk yazarımız M. Enis Leblebici hakkında daha fazla bilgiyi kişisel blog sayfasından, fotoğraf paylaşımlarına Flickr hesabından ve kendisine Twitter üzerinden erişebilirsiniz.
TC Murat Zeybek
31/10/2013 at 11:50
çok yaralı bilgiler için teşekkürler ama örnek fotoları pek sevmedim..