Nikon DSLR Makineler ve Autofocus (AF) Modları

Ne kadar iyi kompoze edersek edelim, odak noktası istediğimiz yerde değilse çektiğimiz fotoğrafın hakkı ne yazık ki çöp kutusu veya silme tuşudur.  İstenmeyen netsizliğin sebebi birden çok olsa da, şimdi konumuz optik odaklama ve bunu kullanıcıdan aldığı veriler doğrultusunda yapan otomatik odaklama yani AF sistemleri.

DSLR makineler, belki çoğumuz farkında değiliz ama 2 adet sensöre sahiptir. Biz hep son fotoğrafı üretecek olanı merak eder, onun performansını, çözünürlüğünü değerlendiririz. Oysa kimi fotoğrafçı için makinenin en altında aynanın arkasında gizli AF modülü en az ana foto-sensör kadar önemlidir.

Multicam 1000 AF Sensörü (D200, D90, D5000, D5100, D3200, D3100, D3000)

DSLR AF sensörünün yeri

Fotoğrafçılık, içine girip yürekten bağlanan herkesin bildiği üzere çok farklı şekil ve tekniklerle icra edilebilen bir sanat dalıdır. Bu sebeple her fotoğrafçının ihtiyacı olan fonksiyon ve ekipman bileşimi kişiye ve stile göre farklılık göstermektedir. Örneğin, bir manzara fotoğrafçısının AF kullanmaması veya daha ilkel bir AF sistemi ile tatmin olması normaldir zira obje genelde sabittir. Bu stil için en önemli değişken keskinlik ve yüksek çözünürlüktür. Ancak yeni veda ettiğimiz olimpiyat oyunlarında görüldüğü üzere saatte 37km hızla hareket eden bir 100m koşucusu üzerinde mükemmel netlik sağlamak ile yükümlü bir Reuters fotoğrafçısı için mega piksellerce çözünürlükten ziyade AF hızı ve kesinliği öne çıkmaktadır. Zira Usain Bolt 100 metreyi 10saniyeden kısa sürede koşacak ve “fotoğraflar netsiz çıktı” diye bir daha koşmayacaktır.
Şahsen emek verdiğim sokak fotoğrafçılığı da (önceki yazılarımızda belitmiştik) hızla keskin odaklama gerektirdiği için ben de otomatik odaklamayı doğru kullanma hususunda çalıştım (tabii Nikon D4 ile değil!). Farklı metotlar ile AF yapabilen DSLR makinelerimizin bu mucizevî fonksiyonlarını kendi ihtiyacımıza en uygun şekilde kullanmamıza yardım etmeye çalıştım.

Medieval Clown, Portekiz, 2012 – (ISO100, f8, 1/200) (D3000 + 35mm 1.8 DX AFS)

AF Sistemi bizden ne ister?

Makinemizin AF sistemi de tıpkı pozlama sistemi gibi “tam otomatikten” “tam manual” moda kadar farklı seviyelerde bize müdahale hakkı verir.  Tam manual odaklamayı bir kenara koyarsak yelpazenin geri kalanını anlayabilmemiz için makinenin bizden ne istediğini bilmemiz gerekmektedir.

1.         Nasıl bir kare çekeceğiz? (AF modu ne olsun?) : Bu soruya Bu soruya çoğumuzun kullandığı Multicam 1000 sisteminde verilebilecek 3 adet (aslen 2) cevap vardır.

• AF-S (single servo AF): Tayin edilen alan (lar) içerisinde odaklama sağlanır ve AF sistemi durur. Makine odağa kilitlendikten sonra obje veya makine hareket etse dahi odak değişmez. Bu sistemin artısı hızlı bir şekilde kompozisyon değiştirilerek aynı obje farklı şekillerde çekilebilir. Hareketsiz veya çok yavaş objeler, nispeten geniş net alan derinlikleri için uygundur.
• AF-C (continuous servo AF): Deklanşör yarım basılı olduğu sürece tayin edilen alan(lar)ın net olduğunu saniyede birkaç kez denetler. Netsiz ise odaklar. Hareketli objeler ve net alan derinliği az olan çekimler için uygundur. Unutulmaması gereken, sistem deklanşöre tam basılsa dahi odağa kilitlenmeden fotoğrafın çekilmesine müsaade etmeyecektir.  Şahsen sokakta en sık kullandığım seçenektir.
• AF-A (automatic): Kullanıcı Af-S ile Af-C arasındaki farkı öğrenip verimli kullanıncaya kadar geçici bir özelliktir. Genellikle Af-S olarak çalışır ama duruma göre de AF-C’ye geçebilir. Tek avantajı ise makinanızda sadece Af-S ya da AF-C modundayken açılan bazı menülerin AF-A’da tümünün bir arada açık olmasıdır. Böylece öğrenme aşamasındaki fotoğrafçıya makinasını daha rahat “kurcalama” şansı verir. Bu özellik AF-S ve AF-C öğrenildikten sonra kesinlikle kapatılmalıdır. Keza D300 ve üstü modellerde makinayı alan kişinin fotoğrafı bildiği kabul edilerek AF-A özelliği konulmamıştır.

 2.         Nereyi odaklayayım? (AF area mode ne olsun?): Bu soruya çoğumuzun kullandığı Multicam 1000 sisteminde verilebilecek 4 adet cevap vardır.

• Single Point (tek nokta) : LCD ekranın yanında bulunan dört yönlü düğme ile yeri değiştirilen tek bir nokta ile makineye nereyi odaklayacağı bildirilir. Nokta objenin üzerine getirilir ve deklanşöre yarım basılarak odaklama sağlanır.  Bu seçenek sabit veya yavaş objeler için kullanılır.
• Dynamic area (dinamik alan): Tek nokta odaklamaya benzer ama buna ek olarak, eğer obje AF noktasından kısa bir süre çıkarsa komşu olan diğer noktalar yardımıyla odaklama sürer. Diğer bir değişle makine bizim objeyi takip ederken yapabileceğimiz küçük hataları telafi eder. D7000 ve üst modellerde bu hata payı belirlenebilir (9 nokta – 39 nokta). Hareketli objeler için uygundur.
• Auto Area (otomatik alan):  Makine kadraj dâhilinde, objeyi ve AF alanlarını kendi belirler. Arkaplanın sade veya uzak olduğu durumlarda fevkalade çalışan bu sistem,  kalabalık içinde istenmeyen noktalara odaklayabilmektedir.
• 3D tracking (3boyutlu takip – Sadece AF-C seçeneği ile kullanılabilir): Makina kadrajına giren hareketli objelere otomatik olarak netler. Dolayısı ile biz sabit dururken önümüzden geçecek hareketli bir objeyi çekmek için çok elverişlidir. Buna örnek olarak sabit bir kadrajda kuş fotoğrafı çekmeyi ya da size doğru yürüyen bir mankeni çekmeyi sunabiliriz. Bu modun en büyük tehlikesi kadrajda birden çok hareketli obje olduğunda makinamız kendisince birine netliyecektir. Özellikle bu modda yapılan hata makinayı hareket ettirerek objeyi takip etmektir. Bu durumda siz objeyi takip ettiğiniz için, obje kadrajda sabit arka alan ise hareketli görünecektir ve 3d Tracking de hareketli objeleri netlediği için doğal olarak arka fona netliyecektir.

AF sistemleri, aynasız (mirrorless) gövdelerin DSLR gövdelere göre en geride kaldıkları konudur diyebiliriz sanırım. Tüm DSLR makinelerde standart olan phase detection sensor, var olan en üst seviye odak algılayıcısıdır ve ana sensöre ek bir sistem olmak zorundadır (şimdilik).  Mirrorless makineler, bu sensöre görüntüyü iletecek bir aynaya sahip olmadıklarından 2 kat yavaş olan contrast detection sistemine sahiptirler. DSLR makineler de Live View modunda çekim yaparken ve video çekerken contrast detection yaparlar. Bu yüzden live viewda odaklama daha kabadır ve makine, odak noktasının nerede olduğunu bulmak için kimi zaman hoş olmayan, ileri-geri bir tarama yapmak zorundadır. Phase detection ise odağın nerede olduğunu çoğunlukla bilir ve tek adımda odağa gider. Video çekerken AF nin devamlı çalışmasına Nikon, AF-F (fulltime video autofocus) adını vermiştir.

Görüldüğü gibi AF fonksiyonu, 2 bilinmeyenli bir denklemdir. Yeni arkadaşlara tavsiyem AF-C + single point area ile başlayıp zamanla diğer seçenekleri de inceleyip kendilerine en uygununu seçmeleridir. Ben şahsen AF-C + 3D tracking area mode kullanıyorum çünkü sokak hareketli, an kısa ve benim tekniğime en çok bu seçenekler uyuyor. Bilinçli olmak tek değişmez kural, bol bol fotoğraf çekmek ise tek yol. Umarım faydalı olmuştur.

Hatalarımı düzelten ve bu yazıya katkıda bulunan değerli dostum ve hocam Özgün Özer’e de Teşekkürler!

Sevgilerimle

M. Enis Leblebici

Konuk yazarımız M. Enis Leblebici hakkında daha fazla bilgiyi kişisel blog sayfasından, fotoğraf paylaşımlarına Flickr hesabından ve kendisine Twitter üzerinden erişebilirsiniz.

Paylaşın...

Facebook

Twitter

Email

Linkedin

Whatsapp

Facebook Save